Eser Adı: Dönüşüm
Yazar Adı: Franz Kafka
Franz Kafka Kimdir?
Kafka, modern edebiyatın ikonik ve özgün yazarlarından birisidir. Temmuz 1883’te Prag’da hediyelik eşyalar satan bir dükkan işleten Hermann ve Julie Kafka’nın 6 çocuğunun ilki olarak dünyaya gelmiştir. İki erkek kardeşi daha bebekken ölmüştür. Hukuk okumuş, boş zamanlarında ise yazmaya başlamıştır. Yazıları, ilk olarak 1912 yılında yayınlanmaya başlamıştır. Kafka’nın duygusal deneyimleri ve ailesiyle olan ilişkileri eserlerinde özellikle günlük ve mektuplarında kendisini göstermiştir. Babaya Mektup adlı eserinde Kafka’nın gözünden babasıyla olan ilişkisi anlatılmaktadır. Hayatta olduğu süre içerisinde 7 kitap kaleme almıştır. Ayrıca gerisinde üç tamamlanmamış roman, birçok mektup ve günlük bırakmıştır. Kafka yakın arkadaşı Max Brod’dan öldüğünde tüm bu eserlerini yakmasını istemiştir. Max Brod Kafka’nın bu isteğini yerine getirmemiş ve eserlerinin yayınlanmasını sağlamıştır. Kafka, tüm eserlerini Almanca olarak kaleme almıştır. Eserlerinde suç, özgürlük, yabancılaşma ve sorumluluk ayrıca otoriteye bireysel karşı koyma gibi temaları işlemiştir. Kafka’nın en tanınmış eserleri Dava, Şato ve Dönüşüm ‘dür. Kafka, 40 yaşındayken 3 haziran 1924’te veremden ölmüştür.
Dönüşüm
Franz Kafka’nın 1915’te yayımlanan Dönüşüm adlı öyküsü, yazarın, anlatım sanatının zirveye ulaştığı eseridir. Küçük burjuva çevrelerindeki yozlaşmış aile ilişkilerinin en ince ayrıntısına kadar irdelendiği bu uzun öyküde, aynı zamanda topumun dayattığı ve işlevini çoktan yitirmiş kalıplara bilinç düzeyinde başkaldıran bir bireyin trajedisi çarpıcı biçimde gözler önüne serilmektedir. Eserde toplumsal ilişkilerin değişmesinden kaynaklanan sorunlar eleştirel biçimde işlenmiştir. Modern topluma ilişkin eleştiriler daha çok ekonomik etkenler ön plana çıkartılarak yapılmıştır. Çünkü bu öyküde yabancılaşmanın temelinde daha çok ekonomik nedenlerin olduğu ve bireyin emeğine ve özüne yabancılaşmasına ekonomik beklentilerin neden olduğu vurgulanmıştır. Hikâyedeki kahramanların her biri modern toplumun üyelerini temsil etmektedir.
Hikâye, kitabın ana kahramanı olan Gregor Samsa’nın uyandığında kendisini dev bir böceğe dönüşmüş olarak bulmasıyla başlar. Gregor işini ve patronunu sevmeyen biridir. Çalışmak zorunda olmasının tek nedeni ailesinin borcudur. 5 yıldır çalışmaktadır ve borcun tamamını kapatması için 5-6 yıl daha çalışması gerekmektedir. Hastalık nedeniyle dahi tek gün bile işe gitmemezlik yapmamıştır. Ancak o gün saatin alarmını duymadığından treni kaçırmış ve işe geç kalmıştır. İşe gitmediğini fark eden anne, baba ve kız kardeşi neler olduğunu anlamaya çalışsalar da kapı kilitli olduğundan Gregor’un odasına giremezler. Gregor’un işe gitmediği haberini alan firma temsilcisi de kontrol için eve gelir ve Gregor’un yaptığı bazı uygunsuz işler nedeniyle çekindiği için işe gitmediğini ima eder. Gregor anne babasını üzmemek için yataktan kalkar ve artık elleri olmadığından çenesini kullanarak kilidi açar. Gregor’un böcek halini gören annesi bayılır. Temsilci korkarak kaçar. Babası ise firma temsilcisinin kaçmasının Gregor’un işini kaybetmesine neden olacağını bildiğinden öfkelenir ve Gregor’u odasına kapatır.
Bu olayın ardından Gregor ile evde ilgilenen tek kişi kız kardeşi Grete’dir. Kendisine yiyecekler getirmekte ve odasını havalandırmaktadır. Ancak Gregor’u gördüğünde de tedirgin olmaktadır. Grete, Gregor’un duvarlara tırmanmaya başladığı dönemlerde daha rahat edebilmesi için odasını düzenlemeye karar verince annesini yardıma çağırır. Annesi Gregor’u görünce korkar ve bayılır. Babası eve gelince olanları öğrenir ve kızgınlıkla Gregor’a elmalar fırlatmaya başlar. Bu elmalardan biri Gregor’un sırtına saplanır. Ailesinden hiç kimse, Gregor’a çok acı veren bu elmayı yerinden çıkarmaz ve Gregor’u tedavi etmez. Elmanın neden olduğu yara gittikçe kötüleşir ve Gregor güçlükle hareket etmeye başlar. Kardeşi de artık kendisiyle ilgilenmemektedir. Eskiden odasını temizlerken artık odası pislik içinde olmasına rağmen içeriye girmez. Gregor rahatsızlığından ötürü bir süre sonra yemek de yiyememeye başlar.
Ailenin geçimini sağlayan Gregor’un böceğe dönüşmesinin ardından ailenin diğer bireylerinin tamamı çalışmak zorunda kalır ancak yine de maddi sıkıntılardan kurtulamazlar. Bu yüzden evin bir odası üç adama kiralanır. Bu oda ile birlikte evdeki kullanılmayan eşyalar Gregor’un odasına yığılmaya başlanır. Bu yüzden Gregor artık odada dolaşamamaktadır. Bir gün kiracılar yemek yerken, Grete keman çalmaya başlar. Bunu duyan kiracılar kemanı yanlarında çalmasını isterler. Keman sesini Gregor da duyar ve uzun süredir duymadığı bu ses hoşuna gidince odasından çıkarak kiracıların bulunduğu oturma odasına gider. Kiracılar Gregor’u görünce sinirlenerek kira sözleşmesini feshedecekleri hatta tazminat davası açacakları tehdidinde bulunurlar. Bu olay üzerine Grete de artık Gregor’dan kurtulmaları gerektiğini söyler. Gregor üzüntüyle odasına döner. Uzun süredir yemek yemediğinden ve sırtındaki elmanın açtığı yaradan dolayı çok güçsüzleşmiştir. Kimsenin kendisini sevmediğini anlayınca da yaşama arzusunu tamamen kaybeder ve o gün sabaha karşı ölür.
Gregor’un ölüsünü sabah gelen temizlikçi kadın bulur. Bunu sevinçli bir haber olarak hemen Gregor’un anne ve babasına bildirir. Ölüsü için bir cenaze bile düzenlenmez. Gregor’dan kurtulan aile huzura kavuşur. Evi değiştirmek ve kızlarını evlendirmek gibi gelecekle ilgili planlar yapmaya başlamalarıyla da kitap sona erer.
